Lalki 👩‍👧‍👧

działania warsztatowe, lalki, wideo, muzyka, scenograficzna instalacja

„Lalki” to projekt poświęcony badaniu i przepracowywaniu kulturowych wyobrażeń na temat kobiecości. Barbara Gryka zaprosiła do współpracy przy jego realizacji muzyka, performerów, ale przede wszystkim kobiety ze swojej rodzinnej wsi. Finalny rezultat w postaci wielowątkowej instalacji jest sumą artystycznych gestów artystki, głosów i działań twórczych zaproszonych kobiet, skomponowanej specjalnie do projektu ścieżki dźwiękowej i elementów zacytowanych wprost z rzeczywistości, w której dorastała autorka i w której żyją bohaterki jej pracy.

Punktem wyjścia były działania warsztatowe, do których artystka zaprosiła nauczycielki ze swojej rodzinnej wsi Końskowola – kobiety zrzeszone w lokalnym Kole Gospodyń Wiejskich. Gryka zaproponowała im budowanie lalek, swoistych autoportretów. Podczas pracy nad lalkami prowadziła z uczestniczkami rozmowy na temat feminizmu oraz roli i pozycji kobiety w rodzinie, lokalnej wspólnocie, społeczeństwie.

Kontekstem warsztatu były stereotypy na temat kobiet należących do prowincjonalnych wiejskich społeczności, które często postrzegane są przez liberalne elity jako ofiary swego rodzaju syndromu sztokholmskiego, osoby, które za sprawą konserwatywnego wychowania stają się, chcąc nie chcąc, strażniczkami i wspólniczkami patriarchatu. Gryka przebija się przez ten stereotyp w stronę o wiele bardziej złożonej rzeczywistości. „Wchodzę w głąb kobiecej wspólnoty – mówiła artystka – często zapomnianej przez feministyczny dyskurs, niekiedy obśmiewanej za konserwatyzm poglądów czy prowincjonalność. Przebywając z matkami i babciami pytałam je o to, co je trapi, jakiego życia by chciały. Kobiety, z którymi rozmawiałam, często podkreślały, że dla siebie nie widzą potrzeby zmiany, ale wolałyby, żeby ta rzeczywistość była inna dla ich córek czy wnuczek. Uderzyło mnie, jak rzadko używały słowa ‘ja’, stawiając potrzeby innych ponad swoimi”.

Efektem pracy, obok kolekcji stworzonych na warsztatach lalek, jest film. Gryka poprzez animacje ożywia w nim lalki reprezentujące uczestniczki projektu, cytuje również w formie tekstów ich wypowiedzi i myśli, które padły podczas rozmów towarzyszących wspólnej pracy.

Film prezentowany był w kontekście rozbudowanej scenograficznej instalacji. Artystka wyłożyła podłogę przestrzeni wystawowej słomą, zmieniając galerię w miejsce nasuwające skojarzenia z oborami i innymi zabudowaniami, w których na wsi trzyma się żywy inwentarz. W przestrzeni tej znalazły się również barwione naturalnymi pigmentami tkaniny oraz narzędzia rolnicze związane z hodowlą zwierząt, pochodzące z rodzinnego gospodarstwa artystki. Wystawę wypełniała stworzona na potrzeby projektu ścieżka dźwiękowa. Jedna kompozycja ma charakter perkusyjny, i nawiązuje do rytmu, który w czasach feudalnej, pańszczyźnianej zależności chłopi wybijali na narzędziach rolniczych na koniec dnia pracy. Drugi utwór, skomponowany przez Rafała Rozmusa, wykonany został na kościelnych organach.

Przestrzeń pracy, składająca się na złożony społeczny pejzaż prowincji w dobie kulturowych przemian, utkany z dźwięków, zapachów, głosów i autoprezentacji uczestniczek warsztatów, posłużyła również za miejsce działań performatywnych w wykonaniu Waldemara Tatarczuka i Filipa Kijowskiego.

Kuratorka: Katarzyna Krakowiak- Bałka
Tekst: Stach Szabłowski
Galeria Szara Kamienica, Kraków (PL)
Zdjęcia: Tomasz Kawecki

Wymiary: Obora: 950x 397cm h:362cm; Kurnik: 354 x 382cm h:300cm; Stodoła: 1179 x 285cm h:300cm

https://magazynszum.pl/wystarczy-wykopac-bagno-rozmowa-z-barbara-gryka/